Ο ανά χείρας συλλογικός τόμος προέκυψε από την επιθυμία του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς να συμμετάσχει στον δημόσιο διάλογο που αναπτύσσεται με αφορμή τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Συνεκτιμώντας τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της συγκυρίας, επιλέξαμε να διατρέξουμε αναστοχαστικά και τους δύο αιώνες της νεοελληνικής περιπέτειας αναδεικνύοντας και φωτίζοντας στιγμιότυπα, όψεις, γενεαλογίες αλλά και αθέατες πτυχές της από τη σκοπιά της τέχνης. Προφανώς είναι αδύνατο, στο πλαίσιο μιας συλλογής κειμένων, να αποπειραθεί κανείς μια μεθοδική έρευνα για κάθε είδος καλλιτεχνικής πρακτικής ή έναν καθολικό αναστοχασμό για μια τόσο μεγάλη περίοδο. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε, ούτως ή αλλιώς, μιας άλλης τάξης εγχείρημα. Πολύ περισσότερο, δεν θα μπορούσαμε να εισηγηθούμε έναν μονοσήμαντο τρόπο θεώρησης και ερμηνείας των καλλιτεχνικών τεκμηρίων και της βιογραφίας τους. Αντίθετα, όπως θα διαπιστώσετε διαβάζοντας τα σαράντα επτά κείμενα που απαρτίζουν τον τόμο, ο χαρακτήρας των προσεγγίσεων είναι πολυπρισματικός. Στόχος μας ήταν εξαρχής να ανασύρουμε θραύσματα ιστορίας -έργα ανθρώπων, γεγονότα, ίχνη μακράς διαρκείας και τομές, μετέωρα επίδικα, υπόγειες δυναμικές, στερεότυπα, κυρίαρχα κοσμοείδωλα, ρωγμές και αντιστάσεις- όπως ανιχνεύονται στο σώμα της τέχνης, στα διάφορα είδη πολιτισμικής – καλλιτεχνικής πρακτικής και καλλιτεχνικών μορφών έκφρασης: την ποίηση, τη λογοτεχνία, τη μουσική, και το τραγούδι, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τον χορό, τα εικαστικά, τη φωτογραφία, τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τη λαϊκή αφήγηση. (…Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
—
Συμμετέχουν στον τόμο:
Γιώργος Ανδρίτσος | Ελισάβετ Αρσενίου |Δημήτρης Βανέλλης| Τζίνα Πολίτη | Κώστας Βούλγαρης | Χριστιάνα Γαλανοπούλου | Χριστίνα Δημακοπούλου | Άσπα Δημητριάδη | Αθηνά Εξάρχου | Γιάννης Ζιώγας | Λιάνα Θεοδωράτου | Κώστας Ιωαννίδης | Λήδα Καζαντζάκη | Άγγελος Καλογερόπουλος | Παναγιώτης Κανελλόπουλος | Μαριάνθη Καπλάνογλου | Στράτος Κερσανίδης | Γιάννης Κονταράτος | Ελίτα Κουνάδη, Παναγιώτης Κουνάδης | Κώστας Κρεμμύδας | Νίκος Κυπουργός | Κωνσταντίνος Κυριακός | Δήμητρα Λιάκουρα | Ανδρέας Μαράτος | Αλεξάνδρα Μητσιάλη | Αριστείδης Μπαλτάς | Γιάννης Μπόλης | Παντελής Μπουκάλας | Ηρακλής Οικονόμου | Μπετίνα Παναγιωταρά | Νίκος Παναγιωτόπουλος | Άννα Παπαέτη | Ηρακλής Παπαϊωάννου | Πηνελόπη Πετσίνη | Λέανδρος Πολενάκης | Ιωάννα Ρεμεδιάκη | Γιώργος Σαμπατακάκης | Μάκης Σολωμός | Γιάννης Σταθάτος, Χάρης Συμβουλίδης | Νίκος Ίων Τερζόγλου | Μιράντα Τερζοπούλου | Φαίη Τζανετουλάκου | Στεριανή Τσιντζιλώνη | Βάσιας Τσοκόπουλος | Μαρία Χάλκου | Μικέλα Χαρτουλάρη Κώστας Χριστόπουλος | Γιάννης Ψυχοπαίδης