21 Νοεμβρίου 2024

Πανεπιστήμιο Πατρών, Πανεπιστημιούπολη

Συνδιοργάνωση:

Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (ΕΕΙΤ)


Η λογοκρισία, προερχόμενη είτε από την επίσημη εξουσία είτε από άλλα θεσμικά ή κοινωνικά κέντρα αποφάσεων, ήταν ανέκαθεν ένα φαινόμενο υπαρκτό τόσο σε απολυταρχικά καθεστώτα όσο και σε περιόδους δημοκρατίας, διαστέλλοντας και διευρύνοντας κάθε φορά το καλλιτεχνικό έργο αλλά και τον θεωρητικό λόγο γύρω από αυτό. Πότε ως σκάνδαλο, πότε ως αποκλεισμός, πότε ως ταμπού, η λογοκρισία εφαρμόζεται σε έργα/εικόνες/παραγωγές που κρίνονται ως αντίθετα των κυρίαρχων ηθών, πολιτικών ή ιδεολογιών σε μια δεδομένη κοινωνία, αναδιαμορφώνοντας τον “κανόνα”, αλλά και τη σχέση αυτών με την Ιστορία. Επηρεάζει, ταυτόχρονα, όλα τα πεδία του θεωρητικού ή επαγγελματικού λόγου γύρω από αυτά, δημιουργώντας, κάθε φορά, νέες προκλήσεις και συνθήκες για την υποδοχή τους.

Προκειμένου να γίνει κατανοητό το διαχρονικό φαινόμενο της λογοκρισίας, είναι θεμιτό να κοιτάξουμε σφαιρικά τα καλλιτεχνικά έργα τόσο τη στιγμή της δημιουργίας τους, όσο και τη στιγμή της έκθεσης, προβολής, κυκλοφορίας αλλά και πρόσληψής τους από το κοινό και τους θεσμούς, ώστε να αναδειχθούν τυχόν κοινωνικές, έμφυλες, φυλετικές ή συστημικές ανισότητες. Τι είναι αυτό που σε διαφορετικές περιόδους προκαλεί τους μηχανισμούς ελέγχου ώστε ένα έργο τέχνης να καταστεί αόρατο, να κατασταλεί ή να κανονικοποιηθεί; Ποιοι μηχανισμοί και ποιοι θεσμοί εμπλέκονται, και με ποιους τρόπους παρεμβαίνουν στις καλλιτεχνικές πρακτικές; Ποιες κοινωνικές, εθνοτικές ή ταυτοτικές ομάδες καλλιτεχνών θίγονται ανά περιόδους περισσότερο; Ποια είναι τα σημειολογικά, πολιτικά, σωματικά ή άλλα περιεχόμενα που ανακινούν την αντίδραση, τη σύσταση ή τη λογοκρισία; Τέλος, πόσο ελαστικά είναι τα όρια της κριτικής και της λογοκρισίας, ποιες αντοχές και αντιστάσεις δοκιμάζονται, διαστέλλονται ή συνθλίβονται ανά εποχή;

Εξετάζοντας ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων, που εκτείνεται από ιδιωτικές εκθέσεις και ανεξάρτητους χώρους έως γεγονότα τύπουbiennale,εκθέσεις κρατικών μουσείων, δημοπρασίες, φεστιβάλ κινηματογράφου, δίκτυα διανομής ταινιών, η ημερίδα στοχεύει να μελετήσει διεπιστημονικά το φαινόμενο της λογοκρισίας, επίσημης ή ανεπίσημης.

Επιθυμεί να εξετάσει τις περιπτώσεις έμφυλων, σωματικών, φυλετικών, θρησκευτικών, ιδεολογικών ή άλλων διακρίσεων και αποκλεισμών στη δημιουργικότητα, και τον τρόπο που αυτές αναδιαμόρφωσαν ή όχι το περιεχόμενο των έργων και των καλλιτεχνικών τάσεων. Αποδίδει επίσης εξίσου μεγάλη σημασία στη διερεύνηση του βαθμού επίδρασης του φαινομένου στην εκπαίδευση και τη διδασκαλία της τέχνης, όταν αυτή διδάσκεται σε πολυσυλλεκτικά και ευαίσθητα περιβάλλοντα. Τέλος, επιθυμεί να διερευνήσει περιπτώσεις λογοκρισίας, εξωτερικών επεμβάσεων, συστάσεων ή άλλων ενεργειών που αφορούν σε καλλιτεχνικά έργα στις εικαστικές τέχνες και τον κινηματογράφο πέρα από τον Εμφύλιο, τους δύο παγκοσμίους πολέμους ή την Επταετία που έχουν μελετηθεί περισσότερο, ώστε να αναδείξει ένα διαχρονικό, πολυμορφικό και αμφίσημο φαινόμενο που συμβαίνει και σε καιρούς δημοκρατίας.

Οργανωτική και Επιστημονική Επιτροπή
Έλλη Λεμονίδου, Καθηγήτρια, Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Ιστορίας -Αρχαιολογίας
Κάτια Παπανδρεοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Μουσειολογία Τέχνης και Διεθνείς Εκθέσεις, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Ιστορίας -Αρχαιολογίας
Αλέξανδρος Τενεκετζής, Επίκουρος Καθηγητής, Ιστορία της Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Τέχνης, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Ιστορίας -Αρχαιολογίας

Για το πρόγραμμα της ημερίδας δείτε Program.