Εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940

Επιμέλεια: Λία Γυιόκα, Αλέξανδρος Τενεκετζής
Έκδοση της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης, 2023

Ο τόμος προέκυψε από κείμενα που παρουσιάστηκαν σε διημερίδα που πραγματοποιήθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (ΕΕΙΤ) σε συνεργασία με τη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα τον Σεπτέμβριο του 2021. Επιδιώκει μιαν εμβάθυνση στον κόσμο των εικαστικών τεχνών τη δεκαετία του 1940 στην Ελλάδα. Αναδεικνύει όψεις έως τώρα υποτιμημένες, πραγματεύεται ζητήματα που έχουν προκαλέσει ποικίλες αντιπαραθέσεις, κυρίως όμως διανοίγει ένα πεδίο που επιτρέπει τη συνεξέταση αποσπασματικών αφηγήσεων και ετερόκλητων μελετών της γενικής πολιτικής ιστορίας και της ιστορίας της τέχνης.

Political Monuments from the 20th to the 21st Century: Memory, Form, Meaning

The studies in this volume deal with the ways in which memory is being understood and managed, with the historical identity and ideology of monuments, as well as with critical questions concerning the construction of recent monuments internationally, and with the political and aesthetic reception of monuments across the Balkans in general and in Greece in particular.

This publication is highly significant, since it highlights the interest monuments hold not just within the field of art history but also for their role in the history of ideas: Monuments as ‘places of memory’ consistently require complex and multi-faceted approaches from several disciplinary points of view.

Eſthimia Georgiadou-Kountoura

Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης & “Η Συντροφιά των Εννιά”

Πρακτικά επιστημονικής ημερίδας, 30 Νοεμβρίου 2013, Κέρκυρα, Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας

Ο παρών τόμος είναι η συνέχεια της Επιστημονικής Ημερίδας που διοργανώθηκε στην Κέρκυρα στις 30 Νοεμβρίου 2013 με τη συνδρομή της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας και της Εθνικής Πινακοθήκης, υπό την αιγίδα του Δήμου Κέρκυρας. 

Οι συγγραφείς ασχολούνται με τη φυσιογνωμία του Κωνσταντίνου Θεοτόκη καθώς και με την πρόσληψη των νεωτερικών τάσεων, κυρίως στις εικαστικές τέχνες, από τους πρωταγωνιστές της «Συντροφιάς των Εννιά». Ύστερα από σπουδές και περιπλανήσεις στην Ευρώπη του τέλους του 19^ου και των αρχών του 20^ου αιώνα, οι πρωταγωνιστές αυτοί βρέθηκαν και δημιούργησαν στην κοσμοπολίτικη και με πολλαπλές επιρροές Κέρκυρα μέχρι και τα μέσα του 1920. Αναλύεται το ευρωπαϊκό περιβάλλον μέσα στο οποίο γαλουχήθηκαν καλλιτεχνικά και ιδεολογικά οι περισσότεροι Κερκυραίοι, καθώς και οι νεωτερικές τάσεις που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη στο γύρισμα του αιώνα και οι οποίες επηρέασαν τις πολιτικές, ιδεολογικές και καλλιτεχνικές πεποιθήσεις και προτιμήσεις τους. Επιπροσθέτως, οι συγγραφείς διερευνούν με ποιον τρόπο ενσωματώθηκαν, μεταλαμπαδεύτηκαν και αποδόθηκαν στην Κερκυραϊκή Ανθολογία τα διδάγματα της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας μέσα από τα γραπτά και την εικονογράφηση. Εξετάζεται, τέλος, το ζήτημα της πρόσληψης της παραγωγής αυτής από μεταγενέστερους κριτικούς και καλλιτέχνες.

Αλέξανδρος Τενεκετζής

Οι Τέχνες στη Δικτατορία
Εικαστική και Αρχιτεκτονική παραγωγή στην Ελλάδα κατά την επταετία 1967-1974

Πρακτικά επιστημονικής ημερίδας, 28 Απριλίου 2017, Θεσσαλονίκη, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από το πραξικόπημα του 1967, διατυπώσαμε το κάλεσμα στην ημερίδα για τις εικαστικές τέχνες και την αρχιτεκτονική κατά την επταετία της δικτατορίας στην Ελλάδα με όρους «ρωγμών» και «αδρανειών». Το κύριο κίνητρό μας ήταν να συνεχίσουμε μια ανοιχτή συζήτηση για τις πολιτικές διαστάσεις ενός ιστοριογραφικού ερωτήματος: Όταν μιλούμε για τους θεσμούς και τους ανθρώπους των εικαστικών τεχνών και της αρχιτεκτονικής από το 1967 έως το 1974, αναγνωρίζουμε μια μακρά δεκαετία του ’60, η οποία περιλαμβάνει και τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’70, ή μιλούμε για μια βραχεία περίοδο ανάπτυξης, από το 1960 ως το 1966, ανάπτυξης που ανακόπτεται βίαια με το πραξικόπημα της 21^ηςΑπριλίου και συνεχίζεται με τη μεταπολίτευση; 

Από τις τοποθετήσεις που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο φαίνεται να προκύπτει η εξής απάντηση: Όσο σφαλερό είναι να εξαιρεθούν οι εικαστικές τέχνες και η αρχιτεκτονική από τη μελέτη της ευρύτερης κουλτούρας (δημοφιλούς και άλλης), τόσο άστοχο είναι και να συγχωνευθούν σε αυτήν.

Λία Γυιόκα-Παναγιώτης Μπίκας